Mijający tydzień przynosi nam spore zmiany na rynku nieruchomości gruntowych. Forsowane przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa stanowisko zabraniające sprzedaży gruntów przed okresem 5 lat od ich nabycia zostało uznane przez Naczelny Sąd Administracyjny za niezgodne z obowiązującymi przepisami. Handel gruntami staje się bardziej dostępny, a zarazem mniej ryzykowny.

Do tej pory kupując działkę o powierzchni większej niż 3000 metrów kwadratowych na wsi, i większą niż hektar na terenie miasta musieliśmy obiecać, że nie sprzedamy jej przez okres 5 lat. Można było co prawda uzyskać w trybie administracyjnym zgodę KOWR na przeprowadzenie wcześniejszego zbycia, jednak jej uzyskanie nie było dla wszystkich uczestników rynku proste.

W 2019 roku miała miejsce jedna z nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, która to nakazuje pracownikom KOWR stać na straży rynku ziemi rolnej i ograniczać zakupy spekulacyjne. Celem tej nowelizacji było ułatwienie obrotu ziemią rolną w kręgu rodzinnym. W nowelizowanych przepisach znalazła się zmiana mówiąca, że jeśli otrzymamy ziemię rolną w darowiźnie od członka rodziny, to nie musi ona pozostać w naszym posiadaniu przez 5 lat. Przepis wszedł w życie jednak stanowisko KOWR nadal było niezmienne: każdy nabywca ziemi rolnej nie może jej sprzedać bez specjalnej zgody.

Problem ze stanowiskiem KOWR dostrzegł jeden z właścicieli gruntów rolnych, mających dobre walory pod inwestycję w fotowoltaikę. Otrzymał on te grunty darowizną od członka rodziny i chciał dalej wydzierżawić. KOWR stał na stanowisku, że nie jest to możliwe. Po długotrwałym rozpatrywaniu sprawy przez sądy kolejnych instancji ta trafiła ostatecznie do NSA. Ten uznał, że stanowisko KOWRu nie jest prawidłowe i ziemię otrzymaną w darowiźnie można sprzedać lub oddać w dzierżawę przed upływem 5 lat.

Orzeczenie NSA pokazuje nie tylko upór KOWR i brak znajomości ustawy, którą to pracownicy tej instytucji powinni posługiwać się na co dzień, ale i kiepską jakość stanowionego prawa. Ustawodawca wprowadzając drobne poprawki dla rodzinnych gospodarstw przy okazji wywrócił do góry nogami cały sens ustawy. Od teraz możliwy jest nieskrępowany obrót ziemią rolną o ile tylko mamy komu ją podarować przed sprzedażą w ręce ostatecznego nabywcy.

Opisane rozwiązanie wiąże się z wystąpieniem podatku dochodowego po stronie osoby obdarowanej, która sprzeda darowaną jej nieruchomość przed upływem 5 lat od jej nabycia. Mimo to w wielu przypadkach lepiej zapłacić 19% podatku i sprzedać grunt, niż musieć go trzymać w swoim portfelu przez kilka kolejnych lat. Przy okazji po raz kolejny okazuje się, że warto mieć żonę (lub bliską rodzinę).

Sygnatura sprawy: I OSK 1105/22