Sąd Najwyższy opublikował uzasadnienie dla swojej opinii, że jeśli w wyniku podziału geodezyjnego powstanie działka mniejsza niż 3000 m2, to można ją sprzedać. Nawet, jeśli była ona częścią większej całości, wobec której obowiązywał 5-letni zakaz zbywania, bez uzyskania stosownej decyzji z Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Stanowisko sądu sprowadza się do tego, że podczas analizy czy działka podlega pod ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego należy ustalić, co jest przedmiotem transakcji z punktu widzenia nabywcy, a nie rozszerzać tą nieruchomość na całą księgę wieczystą lub na większą działkę przed podziałem. KOWR, jak zwykle ma inne zdanie.
Do będącej przedmiotem zbycia po podziale geodezyjnym części nieruchomości rolnej, podlegającej reglamentacji na podstawie art. 2b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r.o kształtowaniu ustroju rolnego, stanowiącej działkę o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha stosuje się wyłączenie przedmiotowe zawarte w art. 1a pkt 1b tej ustawy.
Uchwała SN z dnia 17 października 2023 roku (III CZP 113/22)
Sąd przytoczył trzy główne koncepcje, dotyczące definicji nieruchomości rolnej. Pierwsza z nich zakłada, że nieruchomością rolną są wszystkie działki, będące własnością jednego właściciela, bez względu na ich odrębność geodezyjną, jak i wieczystoksięgową. Nieco mniej szeroka koncepcja zakłada, że nieruchomość jest tożsama z księgą wieczystą, czyli mamy tyle nieruchomości rolnych, ile oddzielnych ksiąg. Ten pogląd najczęściej forsował KOWR. Sąd Najwyższy zdecydował się na wybór trzeciej koncepcji. Według niej na nieruchomość należy spojrzeć oczami nabywcy. Jeśli widzi on nieruchomość o powierzchni niepodlegającej pod ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego, to znaczy, że przepisów tej ustawy stosować do niej nie należy.
Stanowiska odmienne, opowiadające się za rozumieniem ustawowej definicji nieruchomości rolnej zawartej w tej ustawie według kryterium własnościowego bądź wieczystoksięgowego są nietrafne.
Uchwała SN z dnia 17 października 2023 roku (III CZP 113/22)
Wyrok jest niezwykle korzystny dla osób chcących zbyć ziemię rolną po podziale, ale nie zamyka on dyskusji na temat legalności takiej transakcji, a już na pewno nie przekonuje KOWR do zmiany swojego stanowiska. O ile sama nieruchomość po podziale, zdaniem sądu nie podlega pod ustawę, tak nadal warto zwrócić uwagę na to, czy transakcja nie może zostać uznana przez KOWR za nieważną. Sprzedaż kilku mniejszych działek w czysto biznesowym celu w niewielkich odstępach czasu, nadal może być decyzją ryzykowną.
