W ciągu ostatnich 15 lat liczba gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej spadła o około 37%, co stanowi 5,3 miliona mniej niż w 2005 roku. Według danych Eurostatu, w 2020 roku liczba gospodarstw rolnych wyniosła 9,1 miliona.
Zmiany te dotyczą różnych typów gospodarstw. W całej UE odnotowano spadek liczby gospodarstw mieszanych (połączenie produkcji roślinnej i zwierzęcej) o 2,6 mln, gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji zwierzęcej o 1,6 mln oraz wyspecjalizowanych w produkcji roślinnej o 0,9 mln, w porównaniu z danymi z 2005 roku.
W 2020 roku, prawie trzy piąte (58%) wszystkich gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej specjalizowało się w uprawach rolnych, z czego jedna trzecia (34%) w uprawach polowych, a jedna piąta (22%) w uprawach trwałych. Tylko 2% gospodarstw zajmowało się ogrodnictwem. 22% gospodarstw rolnych w UE wyspecjalizowało się w produkcji zwierzęcej, z dominującym sektorem mleczarstwa (5% wszystkich gospodarstw), a także chowem i opasem bydła, drobiu oraz hodowlą owiec, kóz i innych zwierząt w systemie wypasowym (po 4%).
W Polsce, w 2020 roku, około 60% gospodarstw rolnych specjalizowało się w produkcji roślinnej, 20% w hodowli zwierząt, a kolejne 20% było gospodarstwami mieszającymi różne rodzaje działalności.
Warto zauważyć, że nieco mniej niż jedna piąta (19%) wszystkich gospodarstw w UE była gospodarstwami mieszającymi różne rodzaje działalności, jednak jedna działalność stanowiła co najmniej dwie trzecie standardowej produkcji.
W 2020 roku, nieco ponad połowa (52%) użytków rolnych w UE znajdowała się w gospodarstwach wyspecjalizowanych w uprawach, podczas gdy jedna trzecia (33%) gruntów rolnych przypadała na gospodarstwa wyspecjalizowane w produkcji zwierzęcej, a 15% na gospodarstwa mieszane.
Wysoki odsetek gospodarstw specjalizujących się w uprawach zaobserwowano w wielu krajach Europy Wschodniej, takich jak Bułgaria (73%), Węgry (72%) i Rumunia (67%), a także w krajach śródziemnomorskich, takich jak Grecja (74%), Malta (63%) i Chorwacja (61%). Często odzwierciedlało to korzystne warunki do uprawy określonych rodzajów zbóż, owoców i/lub oliwek.
Specjalistyczne gospodarstwa hodowlane były bardziej rozpowszechnione w kilku krajach północno-zachodniej Europy, takich jak Luksemburg (82% wszystkich gospodarstw), Irlandia (79%) i Holandia (58%).
Spadek liczby gospodarstw rolnych w Unii Europejskiej może być związany z różnymi czynnikami, takimi jak konsolidacja gruntów rolnych, konkurencja na rynku, zmieniające się preferencje konsumentów czy wzrost wydajności dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii. Zmiany te wpływają na rodzaje gospodarstw rolnych oraz sposób prowadzenia działalności.
W dłuższej perspektywie, spadek liczby gospodarstw rolnych może wpłynąć na rozwój regionów wiejskich, strukturę społeczno-gospodarczą i krajobraz. W związku z tym, odpowiednie strategie i polityki na poziomie krajowym oraz unijnym są niezbędne, aby wspierać rolnictwo i zrównoważony rozwój obszarów wiejskich.
